Tôi là Nguyễn Minh Lan, 60 tuổi, chủ tịch tập đoàn Minh Phát – một công ty lớn trong lĩnh vực xây dựng. Chồng mất sớm, tôi một mình nuôi con trai duy nhất là Hoàng, nay đã 32 tuổi, du học nước ngoài rồi về công ty làm phó tổng.
Tôi từng nghĩ mình đã thấy đủ lòng người. Nhưng đời đúng là chẳng bao giờ hết những bài học mới.
1. Bạn gái của con trai
Một tối, Hoàng về nhà và nói với tôi:
“Mẹ, con quen một cô gái, tên là Mai, đang làm trợ lý ở công ty. Con muốn mẹ gặp cô ấy.”
Tôi hỏi:
“Trợ lý của con à? Con có chắc là tình cảm thật không? Hay cô ta biết con là con của chủ tịch rồi bám vào?”
Hoàng lắc đầu:
“Cô ấy không biết con là con của mẹ đâu. Con muốn để cô ấy yêu con vì con là con người thật, không phải vì tiền.”
Nghe xong, tôi chỉ im lặng.
Bao năm trên thương trường, tôi hiểu — tình yêu và tiền bạc, đôi khi chỉ cách nhau một cái nhìn.
Tôi gật đầu, nhưng trong lòng nảy sinh một ý nghĩ:
Nếu cô ta thực lòng, thì sẽ không cần biết tôi là ai. Còn nếu cô ta giả dối, chỉ cần một thử thách nhỏ thôi, là lộ mặt.
2. Nữ chủ tịch biến mất
Một tuần sau, tôi thông báo nghỉ phép dài hạn “đi điều trị tim”.
Thực ra, tôi chỉ đổi tên trong hồ sơ nhân sự, giả làm cô lao công mới – tên là Tư, rồi vào chính công ty mình làm việc.
Bộ quần áo xanh bạc màu, mái tóc nhuộm đen, khuôn mặt được hóa trang thêm vài nếp nhăn giả. Không ai nhận ra tôi.
Chỉ có bảo vệ già ở cổng khẽ nói:
“Cô Tư, hôm nay lau tầng tám nhé, đó là khu văn phòng của phó tổng và trợ lý riêng.”
Tôi mỉm cười. Chính là nơi tôi muốn đến.
3. Ngày đầu bị khinh
Tầng tám sáng choang, nhân viên ăn mặc bảnh bao, không ai thèm nhìn đến người lau công đang quét hành lang. Tôi cúi đầu, đẩy xe rác, vừa đến trước phòng trợ lý thì nghe tiếng giày cao gót lộp cộp.
Một cô gái trẻ, gọn gàng, khuôn mặt thanh tú bước ra. Tôi nhận ra ngay — Mai.
Cô nhìn tôi, nhíu mày:
“Cô ơi, lau sàn thì lau chỗ khác đi, đừng đứng chắn cửa, trễ lịch họp của tôi bây giờ!”
Tôi nhẹ giọng:
“Cô thông cảm, tôi dọn xong ngay thôi.”
Mai bĩu môi, thở dài:
“Đúng là công ty gì mà tuyển cả mấy người già lọ mọ như cô, nhìn bẩn cả hành lang.”
Lời nói lạnh tanh.
Tôi im lặng, chỉ cúi đầu. Nhưng trong tim có chút nhói.
Tôi từng là người lau sàn như thế này ba mươi năm trước. Tôi không giận, chỉ… thất vọng.
4. Khi quyền lực biến mất
Tôi quan sát suốt một tuần.
Mai làm việc chăm, nhanh nhẹn, nhưng thái độ với cấp dưới thì kiêu ngạo, khinh người. Cô nói năng nhỏ nhẹ với sếp, nhưng hễ gặp tạp vụ hay bảo vệ là giọng đổi hẳn.
Một buổi chiều, tôi cố ý làm đổ xô nước gần bàn cô.
Mai nhảy dựng lên:
“Trời ơi! Cô có biết cái váy tôi mặc bao nhiêu tiền không hả? Cái đồ hậu đậu này, làm ơn tránh xa tôi ra đi!”
Tôi vội xin lỗi, lau sàn.
Cô chỉ phẩy tay:
“Nghỉ việc đi cho rồi, nhìn chướng mắt.”
Nhân viên xung quanh nhìn mà không dám xen vào.
Tôi chỉ cúi đầu, nhưng trong lòng dấy lên câu hỏi: Nếu đây là người Hoàng yêu, con trai tôi sẽ đau khổ thế nào khi thấy bản chất thật của cô ta?
5. Một bí mật bị nghe lén
Tối đó, khi dọn phòng họp, tôi vô tình nghe được tiếng Mai nói điện thoại:
“Anh yên tâm, chỉ cần hai tháng nữa, em sẽ khiến phó tổng phải cầu hôn em. Khi đó, anh chỉ cần ra mặt xin việc là xong.”
Giọng bên kia không rõ, nhưng đủ để tôi hiểu:
Mai có người đàn ông khác, và cô ta đang tính toán để lấy được địa vị.
Tôi nắm chặt cây lau, bàn tay run lên.
Nếu là người khác, tôi đã cho nghỉ việc ngay. Nhưng tôi muốn tự tay cho cô ta bài học.
6. Ngày họp định mệnh
Một tuần sau, công ty tổ chức họp lớn. Tất cả nhân viên đều có mặt.
Giữa cuộc họp, tôi — trong vai lao công — đẩy xe rác đi qua.
Mai thấy vậy liền quát:
“Ai cho cô đi qua đây? Cô không biết đây là phòng họp của lãnh đạo à?”
Mọi người quay lại nhìn.
Tôi dừng bước, nhìn thẳng vào cô gái ấy — ánh mắt điềm tĩnh, sâu thẳm.
Giọng tôi vang lên, không còn là giọng khàn khàn của cô Tư nữa:
“Tôi nghĩ, tôi có quyền đi vào bất cứ phòng nào trong công ty này.”
Mai cười khẩy:
“Cô tưởng cô là ai chứ?”
Tôi chậm rãi tháo khẩu trang.
Không khí vỡ tung.
Những người trong phòng đồng loạt đứng bật dậy.
“Chủ tịch Minh Lan!”
Khuôn mặt Mai tái mét.
Cô lùi lại, run rẩy, còn tôi vẫn bình thản:
“Cô vừa hỏi tôi tưởng mình là ai à? Tôi là người sáng lập ra công ty này, và là… mẹ của phó tổng Hoàng – người mà cô đang cố gắng ‘lấy lòng’ đấy.”
Mai khuỵu xuống, mặt cắt không còn giọt máu.
Cả căn phòng chết lặng.
7. Cú ngã của cô trợ lý
Tôi kết thúc cuộc họp bằng một câu:
“Công ty này cần người giỏi, nhưng trước hết phải là người có đạo đức. Cô Mai, cô bị đình chỉ công tác từ hôm nay.”
Mai bật khóc, cố chạy theo tôi:
“Cô ơi, cho con cơ hội! Con chỉ… chỉ vì quá nghèo…”
Tôi không nói gì thêm.
Bảo vệ đưa cô ra khỏi phòng.
Mọi người nhìn nhau, có người thương hại, có người hả hê.
Nhưng riêng tôi, lòng lại nặng trĩu.
Bởi dù sao, cô ấy cũng chỉ là một cô gái trẻ bị cuốn vào tham vọng – thứ mà tôi từng đối diện cả đời.
8. Một tháng sau
Tôi quay lại làm việc như cũ. Hoàng không biết chuyện mẹ giả làm lao công, chỉ thấy mẹ dạo này trầm lặng.
Một hôm, nó nói:
“Mẹ, con không hiểu. Mai xin nghỉ việc rồi, nhưng cô ấy vẫn tìm cách trả lại toàn bộ số tiền công ty thưởng tháng vừa rồi. Cô ấy nói không xứng đáng. Con thấy cô ấy thật lòng hối hận.”
Tôi im lặng.
Trong lòng có gì đó chùng xuống.
Tối hôm đó, tôi lái xe đến khu trọ cũ của Mai. Phòng trọ lụp xụp, mẹ cô nằm liệt giường, còn cô thì đang khâu lại áo đồng phục để đi xin việc khác.
Khi thấy tôi, cô hoảng hốt đứng dậy:
“Cô… cô chủ tịch… con xin lỗi, con biết lỗi rồi…”
Tôi nhìn quanh căn phòng nghèo nàn, chỉ khẽ nói:
“Cô nói đúng. Nghèo không có tội, nhưng khinh người là sai. Tuy nhiên… ai cũng có cơ hội để sửa sai.”
Mai òa khóc, quỳ xuống.
Tôi đỡ cô dậy:
“Tôi đến đây không phải để trách. Tôi đến để hỏi con gái cô có muốn làm dâu tôi không.”
Cô chết lặng:
“Cô nói… gì ạ?”
Tôi mỉm cười:
“Con trai tôi vẫn yêu cô. Nó nói cô đã đến xin lỗi nó, và rằng cô không muốn mất người đàn ông duy nhất dám nhìn thấy mặt tốt của cô. Nếu cô thực lòng muốn bắt đầu lại, tôi sẽ tin một lần nữa.”
9. 25 tráp đỏ
Hai tuần sau, khu xóm nhỏ nơi Mai sống bỗng náo loạn.
Đoàn xe sang trọng đỗ kín con hẻm, 25 tráp đỏ rợp hoa, đi đầu là bà chủ tịch Minh Lan trong áo dài đỏ thẫm.
Hàng xóm xì xào:
“Cái Mai được nhà giàu rước kìa!”
“Nghe nói mẹ chồng nó từng giả làm lao công thử lòng nó đó!”
Tôi bước vào nhà, cúi đầu chào mẹ cô:
“Bác ạ, hôm nay tôi đến xin được rước cháu Mai về làm dâu. Tôi biết nó từng sai, nhưng con người biết nhận lỗi mới là điều quý nhất.”
Mẹ cô khóc nấc. Mai cũng khóc.
Hoàng bước đến, cầm tay cô, khẽ nói:
“Mẹ nói đúng. Mọi người có thể vấp ngã, nhưng quan trọng là biết đứng dậy.”
Tiếng trống, tiếng chiêng, tiếng pháo tay rộn ràng.
Tôi nhìn con dâu tương lai – cô gái từng khinh thường tôi, từng làm tôi tổn thương, mà bây giờ đang cúi đầu biết ơn.
Tôi mỉm cười, lòng nhẹ tênh.
10. Lời của bà chủ tịch
Tối hôm đó, khi tiễn khách xong, Mai đến bên tôi, run run nói:
“Con không xứng đáng với sự bao dung của mẹ…”
Tôi đặt tay lên vai cô:
“Không ai sinh ra đã hoàn hảo, kể cả mẹ. Mẹ giả làm lao công cũng là một sai lầm, vì thay vì tin, mẹ lại chọn thử thách. Nhưng có lẽ nhờ vậy mà hôm nay, mẹ hiểu con hơn.”
Tôi quay đi, nhìn ra sân, nơi đèn hôn lễ còn sáng rực:
“Con từng khinh thường một người tưởng là vô giá trị, mà đâu ngờ đó là người thử lòng con. Hãy nhớ, khi ta coi thường ai đó, đôi khi ta đang đánh rơi chính cơ hội của mình.”
