Có những tác nhân gây ung thư không đến từ môi trường độc hại hay thực phẩm bẩn ngoài chợ mà lại nằm ngay trong gian bếp, tủ lạnh, thậm chí là thói quen sinh hoạt thường ngày của mỗi người.

Theo báo Doanh nghiệp tiếp thị ngày 6/8 có bài 5 “sát thủ gây ung thư” ẩn mình ngay trong nhà, nhiều người tiếp xúc hàng ngày mà không hay biết. Nội dung như sau:

Dưới đây là 5 mối nguy ung thư thường gặp trong gia đình mà giới chuyên gia khuyến cáo cần đặc biệt cảnh giác.

1. Dầu ép thủ công: “ổ chứa” độc tố gây ung thư hàng đầu

Nhiều người có xu hướng chuộng loại dầu ép thủ công vì cho rằng “tự nhiên, nguyên chất, thơm ngon hơn dầu công nghiệp”. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, loại dầu này lại tiềm ẩn nguy cơ nhiễm aflatoxin (độc tố nấm mốc), một trong những chất gây ung thư gan cực mạnh đã được Tổ chức Y tế Thế giới xếp vào nhóm chất gây ung thư nhóm 1.

Do không qua quy trình tinh luyện, dầu lạc ép thủ công rất dễ bị nấm mốc phát triển trong quá trình bảo quản hoặc ép, khiến lượng aflatoxin tăng cao vượt chuẩn. Việc sử dụng loại dầu này lâu dài có thể âm thầm tàn phá gan mà không có dấu hiệu rõ rệt.

2. Ăn trầu, nhai cau: thói quen truyền thống, tác hại khôn lường

Theo phân loại của Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC), các sản phẩm liên quan đến cau bao gồm cả quả tươi, miếng trầu có hoặc không có lá đều là chất gây ung thư nhóm 1, có liên hệ trực tiếp tới ung thư khoang miệng và ung thư họng.

Ngoài ra, hoạt chất trong cau còn tạo ra cảm giác hưng phấn, gây nghiện mạnh. Một khi đã hình thành thói quen nhai trầu, việc cai bỏ sẽ vô cùng khó khăn. Đây là lý do tại sao tỷ lệ ung thư miệng ở những khu vực có tập tục nhai trầu cao hơn hẳn mặt bằng chung.

3. Rượu: “kẻ giấu mặt” đứng sau ít nhất 7 loại ung thư

Dù được xem là “thức uống xã giao”, nhưng thực tế, rượu đã được xếp vào nhóm chất gây ung thư hàng đầu. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ giữa tiêu thụ rượu và ung thư miệng, vòm họng, thực quản, gan, đại trực tràng và vú.

Đặc biệt, không hề tồn tại “ngưỡng an toàn” khi uống rượu. Kể cả khi chỉ uống một lượng nhỏ, nguy cơ ung thư vẫn tăng lên theo thời gian. Việc “uống điều độ” không đồng nghĩa với “uống vô hại”.

4. Khói dầu khi nấu ăn: thủ phạm gây ung thư phổi ở phụ nữ

Dữ liệu từ nhiều quốc gia cho thấy, ung thư phổi đã vượt qua ung thư vú, trở thành loại ung thư phổ biến nhất ở nữ giới. Điều đáng nói, phần lớn phụ nữ không hút thuốc, yếu tố nguy cơ hàng đầu gây ung thư phổi, vậy điều gì khiến tỷ lệ mắc bệnh vẫn cao?

Câu trả lời nằm ở khói dầu trong quá trình nấu nướng. Khi dầu được đun nóng ở nhiệt độ cao, các chất độc hại như benzopyrene, acrolein… được sinh ra và lơ lửng trong không khí. Nghiên cứu cho thấy, phụ nữ thường xuyên nấu ăn trong môi trường không có hút mùi hoặc thông gió đúng cách sẽ có nguy cơ mắc ung thư phổi cao gấp gần 4 lần so với người bình thường.

5. Ăn cá sống, cua ngâm: nguy cơ nhiễm sán gan, dẫn tới ung thư

Thói quen ăn cá sống, cua ngâm, tôm tái chanh… tưởng như sang chảnh nhưng lại tiềm ẩn nguy cơ nhiễm sán lá gan (Clonorchis sinensis), một loại ký sinh trùng cực kỳ phổ biến tại châu Á, đặc biệt là ở Việt Nam, Trung Quốc và các nước vùng nhiệt đới.

Sán lá gan cũng đã được xếp vào nhóm chất sinh ung thư nhóm 1, liên quan trực tiếp đến ung thư đường mật và ung thư gan. Đáng lo ngại, nhiều địa phương ở nước ta như Đồng bằng sông Cửu Long, Tây Nam Bộ… vẫn giữ thói quen ăn gỏi cá, làm tăng tỷ lệ nhiễm ký sinh trùng này theo thời gian.

Ung thư không xuất hiện trong một sớm một chiều, mà hình thành từ những tiếp xúc tích tụ mỗi ngày. Những sản phẩm tưởng như vô hại trong nhà, nếu không được kiểm soát đúng cách, có thể trở thành nguyên nhân dẫn đến hậu quả sức khỏe nghiêm trọng. Bởi vậy, hiểu rõ và thay đổi sớm các thói quen nguy hiểm chính là “vắc xin” rẻ tiền nhất chống lại ung thư.

Theo báo Thanh niên Việt ngày 31/7 có bài Một hàng bánh cuốn bị phát hiện thêm chất cấm có thể gây vô sinh, ung thư vào món ăn của hàng trăm khách. Nội dung như sau:

Ngày 29/7 vừa qua, Đội Công an thuộc Cục Công an thành phố Chu Châu đã nhanh chóng hành động, phối hợp với Cục Công an Lâm nghiệp huyện Trà Lăng và Cục Quản lý Thị trường tỉnh Hồ Nam (Trung Quốc) đã trực tiếp đến cửa hàng bánh cuốn bị tố giác “thêm chất cấm vào món ăn”. Đẩy cửa bếp sau, trong ánh sáng lờ mờ, các cảnh sát viên nhìn thấy những túi bột trắng ở góc bếp và hai xô bột gạo bóng loáng khác thường trên bàn bếp.

Túi hàn the được thu giữ tại hàng bánh cuốn

“Cái gì đây?”. Trước sự chất vấn của cảnh sát, chủ cửa hàng, quay mặt đi. Kết quả xét nghiệm sau đó cho thấy hàm lượng chất bột màu trắng trên chính làm hàn the (borax), hàm lượng của nó trong 2 xô bột gạo bị thu giữ tại chỗ lên đến 32,7 mg/kg, đồng nghĩa với việc vô số thực khách đã vô tình nuốt phải chất độc này.

Trong quá trình thẩm vấn, chủ cửa hàng thú nhận rằng bắt đầu từ tháng 6/2024, để làm cho món bánh cuốn của mình “dẻo hơn và dễ bán hơn”, anh ta đã nhiều lần mua hèn the từ một cơ sở nào đó và trộn với bột gạo để bán, mặc dù biết đó là chất cấm trong thực phẩm. “Tôi thấy đối thủ cạnh tranh làm vậy, và nghĩ rằng mình có thể thoát tội…”.

Hàn the là mối đe dọa đối với sức khỏe hàng ngàn gia đình

Hàn the, một thành phần không phải thực phẩm bị cấm, sẽ chuyển hóa thành axit boric khi xâm nhập vào cơ thể người. Sự tích tụ lâu dài có thể gây tổn thương các cơ quan. Ngộ độc cấp tính ở người lớn chỉ cần 15-20 gram; trẻ sơ sinh thậm chí còn dễ bị tổn thương hơn, và chỉ cần 2-5 gram cũng có thể gây tử vong.

Tổn thương mãn tính thậm chí còn nguy hiểm hơn: nó phá vỡ các enzyme tiêu hóa, gây hại cho gan và thận, gây tổn hại đến hệ sinh sản và thậm chí có thể gây ung thư. Hãy nghĩ đến người già và trẻ em thường xuyên ăn bánh cuốn, “ngộ độc mãn tính” này thật đáng sợ.

Tổ chức Y tế Thế giới từ lâu đã xếp loại chất này vào loại chất gây ung thư loại 2B, cùng mức độ với aflatoxin và formaldehyde. Đặc biệt với trẻ em, hệ thống trao đổi chất của trẻ em vẫn chưa phát triển đầy đủ và việc sử dụng thực phẩm chứa hàn the trong thời gian dài có thể dẫn đến chậm phát triển trí tuệ.

Cách nhận biết món ăn chứa hàn the

Hàn the thường được thêm vào với mục đích “cải thiện hương vị”, nhưng nó không hoàn toàn vô hình. Việc nắm vững các kỹ thuật sau đây có thể giúp ngay cả người bình thường nhất cũng trở thành một “thám tử” về an toàn thực phẩm.

1. Nhìn vào bề ngoài: Chả giò bình thường có màu trắng ngà và hơi mờ; chả giò có thêm hàn the sẽ sáng bóng, giống như được phủ sáp, và vẫn cứng, không bị xẹp ngay cả khi đã nguội.

2. Cảm nhận khi chạm vào: Những bánh cuốn ngon thường mềm và dễ gãy khi kéo nhẹ; bánh cuốn có chứa hàn the thì trơn và có thể kéo giãn như dây chun, khiến tay bạn rất khô sau khi chạm vào.

3. Ngoài ra còn có phương pháp thử nghiệm khoa học, thử bằng giấy pH. Dung dịch hàn the có tính kiềm. Bạn có thể mua giấy thử pH ở hiệu thuốc, ngâm bánh cuốn vào nước rồi nhúng vào nước để thử. Bánh cuốn thông thường có tính trung tính (pH≈7, màu xanh lá cây nhạt trên giấy thử) và sẽ chuyển sang màu xanh tím sau khi thêm hàn the (pH≥9).