Sau 30 trở về kể từ ngày vượt biên, không ngờ quay về đúng ngày giỗ mẹ nhà không còn, nơi ch;;ôn rau c;;ắt r;;ốn đã thành…bãi rác.”

Ngày ấy, tôi còn trẻ, mái tóc đen nhánh, đôi mắt rực lửa hy vọng lẫn n;;ỗi s;;ợ hãi. Tôi rời quê hương, vượt biển tìm tự do, mang theo vài bộ quần áo, ít kỷ vật và tấm lòng hướng về cha mẹ già. Trong tay tôi chỉ có vài bức ảnh gia đình đã ngả màu, thứ còn sót lại trước khi tôi rời đi, không biết liệu mình còn trở về hay sẽ mãi xa quê.

30 năm trôi qua. Tôi bây  giờ đã 66 tuổi, bước xuống chiếc xe khách cũ kỹ trước cổng làng. Trái tim n–ặng tr–ĩu, đôi mắt dõi theo những mái nhà đã đổi khác, con đường đất đỏ năm xưa giờ bê tông hóa, hàng tre chỉ còn vài cây s;;ống s;;ót. Tôi hít một hơi thật sâu và thầm thì:

– “Mẹ ơi… con về rồi.”

Tôi đi bộ chậm rãi về cuối xóm, nơi ngôi nhà cha mẹ tôi từng sống. Ngày vượt biên, tôi chỉ kịp nhờ hàng xóm trông hộ, không ai biết tôi còn s;;ống. Nhưng khi đứng trước căn nhà, tôi ch-eet l-ặng.

Cổng gạch ngày xưa đã sập một nửa, tường l/oang lổ r;;êu mốc, sân nhà đầy rác thải mùi h”ôi x;;ộc lên n-ồng n-ặc. Góc hiên nơi cha tôi từng ngồi uống trà giờ treo l-ủng l-ẳng những túi nilon đen.  Ngay giữa sân, tấm biển gỗ sơn đỏ với dòng chữ:

“Đổ rác đúng nơi quy định”

Tôi ng-ỡ ng-àng. Bao kỷ niệm ùa về: tiếng cha mẹ tôi gọi nhau, tiếng tôi và em chạy nhảy, tiếng cười trong trẻo vang vọng… tất cả giờ chỉ còn m;;ùi h;;ôi. tiếng chim tìm kiếm thức ăn trên bãi rác.

Người hàng xóm năm xưa, giờ tóc bạc như tôi, lảo đảo bước ra:

– “Ông… thật là anh con bác Ngân sao? Chú về thật rồi à?”

Tôi chỉ nhìn sân, không nói lời nào. Bao nhiêu năm xa xứ, tôi tưởng rằng những gì cha mẹ tôi gây dựng sẽ tồn tại, ai ngờ giờ biến thành bãi rác thế này. Tim tôi như th;;ắt lại, đôi mắt c-ay x-è, nhưng tôi biết mình phải hành động.

Ba ngày sau, tôi quay lại ngôi nhà, mang theo cuốn album ảnh và vài bức ảnh cũ đã phóng lớn. Tôi đặt chúng ngay giữa sân. Tôi đứng giữa sân, giọng kiên quyết:

– “ Đây là nhà của cha mẹ tôi! Nơi này không phải bãi rác !”

Tôi không ngờ chỉ vài phút sau,  bóng người từ con đường phía sau xuất hiện. nhiều bà con hàng xóm bước ra, ánh mắt s;;ắc như d;;ao, tay c;ầm cây g/ậy tre. Nhiều người  kh//ẩy, giọng đ-e d-ọa:

– “Ông già này… tưởng mấy tấm ảnh cũ mà dọa được bọn  tôi sao?”

Tôi hít sâu, thẳng người, nhấn từng chữ:

– “Không dọa. Đây là mái ấm, là quê hương, là ký ức của cha mẹ tôi. Cả làng biết tôi trở về, và họ sẽ chứng kiến và không dám  làm càn.”

Tôi mở từng trang album, chỉ vào những bức ảnh cha mẹ tôi, những mùa gặt, những lễ Tết xóm làng:

– “Hãy nhìn đây! 3- năm tôi rời đi, vẫn hướng về nơi này. muốn làm gì thì làm, nhưng nơi này không phải bãi rác nữ nữa.”

Tất cả bà con  cứng người, ánh mắt lóe lên một chút sợ hãi. Cuốn album, với những bức ảnh hằn dấu năm tháng, như đánh thức ký ức và lòng tự trọng còn sót lại trong anh ta.

Tin tức về cuộc đối đầu lan nhanh khắp xóm. Chỉ sau vài ngày, nhờ áp lực của dân làng và chính quyền thôn buộc phải trả lại nhà cho tôi. Tôi đứng giữa sân, hít sâu, nhìn ngôi nhà đã được dọn sạch, sơn lại, sân quét sạch phân.

Người hàng xóm già năm xưa, mắt đỏ hoe, nói:

– “Chú… tuổi già mà vẫn dám đứng lên đòi công bằng cho cha mẹ. Quả thật, không ai ngờ.”

Tôi không cười. Tôi chỉ thắp nén nhang, thầm khấn nguyện cho cha mẹ, và tự nhủ: 30 năm tha phương, cuối cùng cũng không uổng phí. Tuổi già, sức lực đã giảm, nhưng tấm lòng và sự kiên quyết vẫn đủ để giành lại những gì thuộc về mình.

Quê hương, ký ức, tình cảm gia đình — không ai có quyền cướp đi, dù là tên côn đồ khét tiếng nhất. Và tôi hiểu rằng, đôi khi, chính những gì ta bỏ lại, tưởng chừng mất đi, lại là thứ khiến ta mạnh mẽ hơn bất cứ lúc nào trong đời.