Mẹ nhặt v/e ch/ai, cha không có, n/ữ si/nh bị bạn bè x//a lá//nh suốt 12 năm học, ngày nhận bằng khen, em đã phát biểu một câu khiến cả trường chìm trong nước mắt…

Suốt 12 năm đi học, cái tên “con nhỏ ve chai” đã gắn chặt với Hoa như một vế//t sẹ//o. Cha em m/ất từ khi mẹ m//ang th//ai em được ba tháng. Mẹ em, người đàn bà kh/ắc kh/ổ với đôi vai gầy nhặt v/e ch/ai từng con hẻm, từng b/ãi rá/c trong thành phố để nuôi em khôn lớn.

Ngày đầu tiên đi học lớp Một, Hoa đã bị bạn bè x//a lá///nh chỉ vì bộ đồng phục cũ có v/ết v/á ngay đầu gối và đôi giày nhựa mòn gót. Giờ ra chơi, em thường ngồi im bên gốc phượng, lôi trong cặp ra một ổ bánh mì không nhân cắn từng miếng nhỏ. Có khi đang ăn, đám bạn chạy ngang hất đổ, chỉ tay cư//ời nh//ạo. Em chỉ cúi đầu nhặt lại mẩu bánh, vỗ sạch bụi rồi tiếp tục ăn. Thầy cô thư//ơng, nhưng cũng chỉ biết thở dài.

Khám phá thêm
Khóa học giao tiếp
Quản lý tài sản
Tư vấn mẹ chồng
Khóa học quản lý stress
Khóa học kỹ năng giao tiếp
Trò chơi gia đình
Sách về nuôi dạy con
Luật sư gia đình
Tư vấn gia đình
Dịch vụ tư vấn pháp lý

Lên cấp hai, mọi thứ càng t/ệ hơn. Bạn bè bắt đầu quan tâm đến hình thức, điện thoại, quần áo, giày dép. Hoa vẫn thế, vẫn chiếc áo học sinh cũ sờn màu, chiếc balo rách góc dưới được mẹ khâu lại bằng chỉ đỏ. Tan học, em không bao giờ la cà hàng quán, vì còn vội chạy bộ mấy cây số về phụ mẹ phân loại v/e ch/ai, chở đến vựa trước khi trời tối. Mẹ bảo: “Ráng học nghe con, để sau này khỏi kh//ổ như mẹ.”

Hoa chỉ gật đầu, gi//ấu đi giọt nước mắt.

Lên cấp ba, Hoa vẫn lặng lẽ như cái bóng trong lớp. Em học giỏi, luôn đứng đầu khối, nhưng chẳng bao giờ có tên trong danh sách đi chơi spring camp, chẳng bao giờ được mời sinh nhật. Có lần lớp tổ chức chụp ảnh kỷ yếu, cả lớp mặc áo dài trắng tinh, riêng Hoa mặc chiếc áo mẹ may tay từ vải thừa, cổ hơi lệch, tay áo dài ngắn không đều. Bức ảnh lớp chụp xong, Hoa bị đẩy ra rìa, một bạn còn cười lớn: “Thôi để con nhỏ ve chai đứng riêng một góc cho khỏi lem luốc tụi tao!”

Hoa không khóc. Em chỉ lặng lẽ bước ra khỏi khung hình, đứng dưới gốc bàng già, nhìn cả lớp cười đùa mà lòng mình như có ngàn mũi kim châm.

Nhưng Hoa có một nơi để trút. Đó là quyển nhật ký cũ mẹ nhặt về từ bãi rác, bìa đã rách, chỉ còn nửa quyển giấy. Mỗi tối, sau khi phân loại xong đống ve chai, khi mẹ đã ngủ say, Hoa ngồi dưới ánh đèn dầu, viết thật nhỏ:

“Hôm nay mình được 10 điểm Văn. Cô khen bài văn của mình rất sâu sắc. Nhưng không ai biết, mình viết về mẹ. Mình viết về đôi tay mẹ đầy vết cắt vì mảnh chai, về nụ cười mẹ dù hôm ấy chỉ có cơm với muối. Mình ước một lần được đứng trước cả thế giới và nói rằng: Mẹ mình là người tuyệt vời nhất.”

Năm lớp 12, Hoa đạt học sinh giỏi quốc gia môn Văn. Em còn được chọn làm học sinh tiêu biểu phát biểu trong lễ bế giảng và trao bằng khen của Bộ. Hôm ấy, sân trường đông kín, phụ huynh, thầy cô, học sinh ba khối ngồi chật cứng. Mẹ Hoa cũng có mặt. Bà ngồi tận góc cuối, mặc chiếc áo bà ba đã vá, tóc bạc buộc gọn, đôi dép tổ ong mòn vẹt. Bà ngại, không dám ngồi gần, sợ người ta dị nghị.

Khi tên Hoa được xướng lên, cả trường vỗ tay. Em bước lên sân khấu, mặc chiếc áo dài trắng mẹ thức suốt ba đêm may, tay áo vẫn hơi ngắn một chút, nhưng thẳng tắp, tinh tươm. Hoa cầm micro, nhìn xuống hàng nghìn con mắt đang nhìn mình. Có ánh mắt tò mò, có ánh mắt thương hại, có ánh mắt vẫn còn nụ cười khinh khỉnh như mười hai năm qua.

Hoa hít một hơi thật sâu. Giọng em run run ban đầu, rồi dần chắc lại, vang lên trong cái nắng tháng Năm gay gắt:

“Thưa quý thầy cô, các anh chị và các bạn,

Mười hai năm trước, em bước vào ngôi trường này với chiếc cặp rách và đôi dép mòn. Em đã từng bị gọi là ‘con nhỏ ve chai’, bị đẩy ra khỏi bức ảnh kỷ yếu, bị hất ổ bánh mì xuống đất, bị cười nhạo vì không có cha, vì mẹ em nhặt ve chai sống qua ngày.

Hôm nay em đứng đây, không phải để kể khổ, cũng không phải để trách ai.

Em chỉ muốn nói một câu thôi…”

Hoa ngừng lại. Em nhìn xuống góc sân trường, nơi mẹ đang ngồi, đôi mắt bà đỏ hoe, hai bàn tay gầy guộc nắm chặt vạt áo.

“Em tự hào vì em là con của một người nhặt ve chai.

Vì chính đôi tay đầy vết chai ấy đã nâng em đứng dậy mỗi lần em bị đẩy ngã. Chính đôi chân trần dầm mưa dầm nắng ấy đã chở em tới trường bằng chiếc xe đạp cũ kỹ. Chính đôi mắt mờ vì khói bụi ấy đã thức trắng đêm để vá từng chiếc áo cho em.

Mẹ em không có nhiều tiền, nhưng mẹ cho em cả thế giới. Mẹ dạy em rằng, nghèo khó không phải là cái tội, và lòng tự trọng không bao giờ được đánh đổi.

Hôm nay em nhận bằng khen này, em xin được dành tặng người phụ nữ đang ngồi ở góc kia, người mà suốt mười hai năm qua chưa một lần được ngồi ở hàng ghế phụ huynh danh dự. Mẹ ơi, con đứng đây, không phải để chứng minh với ai khác. Con đứng đây để nói với mẹ rằng: Con không bao giờ hổ thẹn vì mẹ là người nhặt ve chai. Con chỉ sợ một điều duy nhất: ngày nào đó con không còn đủ giỏi để mẹ được ngẩng cao đầu.”

Cả sân trường im phăng phắc.

Rồi đột nhiên, từ góc cuối, một tiếng khóc nức nở bật lên. Mẹ Hoa đứng bật dậy, hai tay ôm mặt, khóc như mưa. Bà bước từng bước run rẩy lên sân khấu, trước ánh mắt ngỡ ngàng của hàng nghìn người.

Hoa buông micro, chạy ùa vào lòng mẹ. Hai mẹ con ôm chặt lấy nhau giữa sân khấu, giữa tiếng vỗ tay như sấm, giữa những giọt nước mắt của hàng trăm học sinh từng cười nhạo em ngày nào.

Hôm ấy, không một ai còn gọi Hoa là “con nhỏ ve chai” nữa.

Người ta gọi em là: Cô học trò khiến cả trường khóc chỉ bằng một câu nói chân thật nhất.

Và từ đó, ở góc sân trường, dưới gốc bàng già, người ta dựng một tấm biển nhỏ:

“Nơi đây, ngày 28/5/2025, một cô bé từng bị gọi là ‘con nhỏ ve chai’ đã dạy chúng ta bài học lớn nhất về lòng tự trọng và tình yêu thương.”