Khi nhận được thông tin nâng mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế từ 11 triệu đồng/tháng lên 15,5 triệu đồng/tháng (186 triệu đồng/năm) và cho người phụ thuộc (NPT) từ 4,4 triệu đồng lên 6,2 triệu đồng/NPT/tháng, hầu hết người tôi quen biết đều rất phấn khởi.
Tôi đã làm phép tính về tác động của việc điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh và nhận thấy, với người phải nộp thuế ở bậc thấp nhất (5%), đồng thời không có NPT thì giảm thuế được tối đa 225.000 đồng/tháng; với người nộp thuế ở bậc cao nhất (35%), không có NPT sẽ giảm thuế được tối đa 1.575.000 đồng/tháng. Đối với những người có hai NPT, số tiền thuế phải nộp tối đa sẽ được giảm nhiều hơn, tương ứng là 405.000 đồng và 2.835.000 đồng.
Cùng với đề xuất giảm số bậc tính thuế (dự kiến từ 7 bậc hiện nay xuống còn 5 bậc) và tăng mức giãn cách giữa các bậc, số thuế phải nộp sẽ còn được giảm hơn nữa, đặc biệt đối với người nộp thuế có thu nhập cao.
Ước tính số người phải nộp thuế thu nhập cá nhân (TNCN) sẽ giảm đi đáng kể, chỉ những cá nhân có lương sau khi đóng bảo hiểm bắt buộc trên 15,5 triệu đồng (nếu không có NPT) hay 21,7 triệu đồng (nếu có một NPT) mới phải nộp thuế.
Nhìn sang các nước Đông Nam Á, ngoại trừ Singapore có mức giảm trừ gia cảnh khá cao, các nước còn lại mức giảm trừ khá thấp, như ở Thái Lan là khoảng 48 triệu đồng/năm cho cá nhân và 48 triệu đồng/NPT/năm; Malaysia là 56 triệu đồng/năm cho cá nhân và từ 12,5 triệu đến 50 triệu đồng/NPT/năm; Indonesia là 86,4 triệu đồng/năm cho cá nhân người nộp thuế và 7,2 triệu đồng/NPT/năm. Một số nước như Indonesia còn quy định giới hạn tối đa 3 NPT (là con) cho mỗi người nộp thuế.
Trong bối cảnh chung, theo tôi việc Việt Nam điều chỉnh tăng mức giảm trừ như trên là quyết sách khá tích cực, đúng thời điểm, có tác dụng khoan sức dân và nuôi dưỡng nguồn thu cho ngân sách nhà nước, giảm bớt các trường hợp thu không đủ chi mà vẫn phải nộp thuế.
Theo quy luật phát triển kinh tế, các nguồn thu từ thuế trực thu như thuế thu nhập doanh nghiệp và thuế TNCN sẽ ngày càng quan trọng, đóng góp nhiều hơn vào tổng thu ngân sách nhà nước. Nhà nước cũng sẽ cần các nguồn thu ngày một nhiều hơn theo quy mô nền kinh tế để đảm bảo an ninh quốc phòng, xây dựng các công trình công cộng, thực hiện các chương trình an sinh xã hội để nâng cao đời sống của nhân dân.
Đó là lý do tại sao một số nước phát triển có hệ thống an sinh xã hội ở mức rất cao như Thụy Điển, Đan Mạch hay Thụy Sĩ, tỷ lệ đóng thuế TNCN của họ cũng rất cao, mức cao nhất ở một số nước thậm chí còn vượt 50%, như Đan Mạch là gần 56%, Thụy Điển là 52% hay Thụy Sĩ là khoảng 45%. Tỷ lệ tiền lương trên tổng GDP của những nước phát triển rất cao, cộng với thuế suất cao giúp thuế TNCN chính là nguồn quan trọng để các nước này mạnh tay chi tiêu cho an sinh xã hội.
Trong điều kiện hiện tại khi tỷ lệ tiền lương trên GDP và GDP trên đầu người của chúng ta đang ở mức trung bình, nếu mức thu thuế TNCN của Việt Nam cũng cao như ở các nước phát triển, số tiền ít ỏi còn lại sẽ không đủ để cho đa số gia đình có mức thu nhập trung bình hay thấp duy trì một cuộc sống dù là ở mức cơ bản. Đó là lý do việc giảm gánh nặng thu từ thuế TNCN là quyết sách đúng đắn.
Việc nâng mức giảm trừ gia cảnh cộng với đề xuất giảm số bậc thuế và tăng mức giãn cách giữa các bậc, dự kiến áp dụng từ đầu năm 2026 sẽ giúp người làm công ăn lương có thêm thu nhập. Mức tăng dù ít hay nhiều đều có ý nghĩa để thúc đẩy tiêu dùng, phát triển nền kinh tế. Từ đó, Nhà nước lại có thêm nguồn thu khác từ doanh nghiệp và từ các sắc thuế khác như thuế giá trị gia tăng hay thuế xuất nhập khẩu.
Chăm sóc và nuôi dưỡng nguồn thu là để những nguồn thu đó ngày càng phát triển.
Tác giả: Anh Nguyễn Mạnh Hà là Giám đốc tư vấn thuế, hiện công tác tại một công ty tư vấn kiểm toán hàng đầu ở Việt Nam và có trên 20 năm kinh nghiệm trong các lĩnh vực kiểm toán, kế toán và tư vấn thuế. Anh có chứng chỉ hành nghề dịch vụ làm thủ tục thuế từ năm 2010 và là hội viên kỳ cựu của Hiệp hội kế toán công chứng Anh Quốc (FCCA).
Bài viết trên thể hiện quan điểm cá nhân của tác giả.
Nguồn: https://dantri.com.vn/tam-diem/nang-muc-giam-tru-gia-canh-tang-nuoi-duong-nguon-thu-20251019081201698.htm